ONLINE RANDEVU
Tüp bebek tedavisi veya IVF; In Vitro Fertilizasyon, infertilite;kısırlık sorunu yaşayan çiftlerin veya bireylerin hamilelik şansını artırmak için kullanılan bir üreme tıbbı tedavi yöntemidir. Tüp bebek tedavisi – IVF, doğal yollarla hamile kalamayan veya başka üreme sorunları olan kişilere yardımcı olmak için geliştirilen bir prosedürdür.
Tüp bebek tedavisi günümüzde en çok tercih edilen kısırlık tedavilerinin başında geliyor. Nedeni açıklanamayan kısırlık, enfeksiyon, tüplerde tıkanma, erkeğin sperm kalite düşüklüğü, kilo veya ileri yaştan kaynaklanabilen durumlarda tüp bebek yöntemi ile çiftler bebek sahibi olabiliyor.
Tüp bebek tedavisi, kadın üreme hücreleri olan yumurtaların ve erkek üreme hücreleri olan spermlerin toplanarak vücut dışında, laboratuvar ortamında bir araya getirilerek döllenmenin elde edilmesini sağlayan tedavi sürecini kapsamaktadır.
Tüp bebek tedavisinde, döllenen yumurtalar bölünmeye başlayıp, embriyo adı verilen ilk gelişim aşamalarını laboratuvar ortamında geçirirken, anne adayının rahmine yerleştirilir. Bu aşamadan sonra elde edilen gebeliğin doğal yollarla oluşan gebeliklerden farkı kalmaz.
Tüp bebek tedavisinin doğal gebelikten farkı dölleme işleminin laboratuvar koşullarında gerçekleştirilmesi ve döllenen yumurtaların anne rahmine tekrar geri yerleştirilmesidir. Özellikle erkeğe bağlı kısırlıkta tüp bebek tedavisinden önce “Aşılama Tedavisi” de tercih edilebiliyor. Bu yöntemde toplanan spermler rahim içine transfer ediliyor.
Tüp Bebek Tedavisinin Kısaca Aşamaları
- Tüp bebek tedavisine başlamadan önce, çiftler veya bireyler bir üreme doktoru ile görüşürler. Bu görüşmelerde infertilite nedenleri değerlendirilir ve tedavi planı oluşturulur. Tedavi öncesi testler yapılır ve hormonal ilaçlar gibi tedavi seçenekleri belirlenir.
- Tüp bebek tedavisinin ilk aşaması, kadının yumurtalıklarının birden fazla yumurta üretecek şekilde uyarılmasıdır. Bu, hormonal ilaçlar veya enjeksiyonlar kullanılarak gerçekleştirilir. Yumurta gelişimini izlemek için ultrason ve kan testleri sıkça yapılır.
- Tüp bebek tedavisinde yumurtalar uygun büyüklüğe ulaştığında, bir cerrahi işlem olan folikül aspirasyonu veya yumurta toplama işlemi gerçekleştirilir. Bu işlemde, bir iğne yardımıyla yumurtaların foliküllerinden alınması sağlanır.
- Tüp bebek tedavisinde erkekten bir sperm örneği alınır ve laboratuvarda hazırlanır. Bazı durumlarda sperm sorunları nedeniyle sperm donörü kullanılabilir.
- Tüp bebek tedavisinde toplanan yumurtalar ve hazırlanan sperm laboratuvarda bir araya getirilir. Bu aşamada döllenme gerçekleşir ve embriyolar oluşur.
- Tüp bebek tedavisine oluşan embriyolar arasından en sağlıklı ve güçlü olanlar seçilir. Seçilen embriyolar rahim içine yerleştirilmeye hazırlanır.
- Tüp bebek tedavisinde seçilen embriyolar, kadının rahmine ince bir kateter veya tüp yardımıyla yerleştirilir. Bu işlem ağrısızdır ve genellikle lokal anestezi gerektirmez.
- Tüp bebek tedavisinde transferden sonra birkaç hafta beklenir ve ardından hamilelik testi yapılır. Pozitif sonuç alındığında, gebelik ilerler ve gebelik takibi yapılır.
Tüp bebek tedavisi, başarılı bir hamilelik elde etmek için birçok faktöre bağlıdır ve her çift veya birey için farklı sonuçlar verebilir. Tedaviye başlamadan önce, bir üreme doktoru ile tıbbi geçmişiniz ve özel durumunuz hakkında detaylı bir değerlendirme yapılmalıdır.
Tüp Bebek Tedavisi Nasıl Uygulanır?
Düzenli adet gören kadınlar her ay tek bir yumurta oluşturmaktadırlar. Tüp bebek tedavisinde dışarıdan verilen hormon ilaçları ile bu sayıyı artırmak amaçlanır. Her tedavi protokolü farklılıklar gösterse de temel olarak yumurta gelişimini sağlayan ve erken yumurtlamayı engelleyen iki paralel hormon tedavisi uygulanmaktadır.
Bu hormon ilaçlarının kullanımı sırasında yumurtalıkların verdiği cevabı yani yumurta gelişimini takip etmek ve gerekli durumlarda doz ayarlamalarını yapmak üzere ultrason ve kan testleri yapılmaktadır.
Bu şekilde olgunluğa erişen yumurtalar çatlatma iğnesi olarak bilinen basit bir iğne aspirasyon yöntemi ile toplanmakta ve laboratuvar ortamında erkekten alınan spermler ile döllenmeleri sağlanmaktadır. Yumurtaların toplanması genel anestezi altında yapılabildiği gibi sedasyon ve lokal anestezi altında da yapılabilmektedir.
Bu döllenme işlemi klasik IVF yönteminde sperm ve yumurtaların yan yana bırakılması ile sağlanabildiği gibi mikro-enjeksiyon olarak adlandırılan her bir spermin yüksek büyütmeli mikroskop altında tek bir yumurta içine enjeksiyonu ile de yapılabilmektedir. Hekiminiz hangi yöntemin size daha uygun olduğunu açıklayacaktır.
Döllenen yumurtalar 2 ila 3 gün boyunca ya da bazı durumlarda 5 ila 6 gün süresince laboratuvarda ısı ve atmosfer kontrollü kültür ortamlarında gelişmeye bırakılmakta ve bu süre sonunda en iyi gelişen embriyolar seçilerek rahim içine geri yerleştirilmektedir.
Transfer edilecek olan embriyo sayısının belirlenmesi gebelik şansına ve çoğul gebelik riskine direkt olarak etki edeceğinden embriyo kalitesinin belirlenmesini takiben bu sayı sizinle transfer öncesi ayrıntılı olarak görüşülecektir. Embriyo transfer işlemi çok nadir durumlar haricinde anestezi ve sedasyon gerektirmemektedir.
Aşılama Tedavisinin Tüp Bebekten Farkı Nedir?
Özellikle erkeğe bağlı ve nedeni açıklanamamış kısırlık olgularında tüp bebek tedavisinden önce tercih edilen tedavilerin başında Aşılama Tedavisi gelmektedir. Aşılamada, tüp bebek tedavisinde olduğu gibi kadının yumurtalıkları uyarılır, yumurtalar çatladıktan sonra erkekten alınan spermler rahim içine bir kanül ile transfer edilir.
Aşılamanın uygulanabilmesi için kadının tüplerinden en az birinin açık olması gerekmektedir. Erkeğin sperm analizi sonuçları normal ya da normale yakın olmalıdır. Ayrıca kadında, gebeliğin tutunmasını engelleyecek endometrial bir patoloji olmamalıdır.
Tüp Bebek Tedavisi Kaç Yaşına Kadar Uygulanabilir?
Tüp bebek tedavisinde ilk olarak kadının yumurtalık rezervleri değerlendirilir. Adetin 3. gününde yapılan hormon testleri ve ultrasonografi ile yumurtalık rezervinin durumuna bakılır. Bu incelemede yumurtalık rezervinin iyi olduğu tespit edilirse, 45 yaşına kadar tüp bebek tedavisi yapılabilir.
Ancak yaş ilerlemesinin olumsuz etkilerinden dolayı kromozomlar bakımından embriyonun incelenmesi gerekmektedir. Yanı sıra 38 yaşından sonra tüp bebek tedavisine başlayacak kadınların preimplantasyon genetik tanı yöntemine başvurması ve embriyolarının durumunu değerlendirmesi gerekmektedir
Kadınların 35 yaşından sonra yumurta sayısı azalır, yumurtlama bozulur ve yumurtanın kalitesi kötüleşir. Yumurtalık rezervleri tüp bebek için uygun olsa bile tüp bebekte başarı şansı da düşmektedir. Bu nedenlerle kısırlık sorunu yaşayan kadınların çocuk sahibi olabilmeleri için ileri yaşları beklemeden tedaviye başlaması önemlidir.
Yaşı ilerlemiş ve yumurtalık haznesinde sorun olan bir kadın için ise tüp bebek tedavisinde gebeliğin gerçekleşmesi adına bir yöntem mevcut değildir. 35 yaş üstü gebelikler yüksek riskli gebelik sınıfına girer ve perinatoloji uzmanlarınca tarafından takip edilmelidir.
Tüp Bebek Tedavisinde Erkekler İçin Yaş Sınırı Kaçtır?
Erkeğin sperm üretimi her yaşta devam etmektedir. Ancak yaşın ilerlemesiyle birlikte sperm kalitesinde düşüş gerçekleşir. 55 yaş üzerindeki erkeklerde sperm hareketliliği yüzde 54 azalabilir. Bunda etken olarak yaş olarak sperm DNA’sının bozulduğu düşünülmektedir.
Tüp Bebek Tedavisinde Çoğul Gebelik Riski Var Mı?
Tek embriyo verildiğinde ikiz gebelik olma şansı; tek yumurta ikizliği oldukça azdır. 2 embriyo verildiğinde ise ikiz gebelik; çift yumurta ikizliği yaklaşık üçte bir oranında. Çok nadiren 2 embriyo verildiği halde 3 hatta 4 bebek oluşabiliyor; verilen embriyolardan birisi, bazen de ikisi birden bölünerek tek yumurta ikizliğine dönüşebiliyor.
Tüp bebek ve aşılama gibi yardımcı üreme tedavisi gören ve uzun zaman çocuk sahibi olamayan çiftler, çoğul gebeliği özellikle isteyebiliyor. Çoğul gebelik riskli sayıldığından transfer edilecek embriyo sayısına doktor ve hastanın birlikte karar vermesi gerekiyor. Transfer edilmeyen embriyolar dondurularak 5 yıl saklanabiliyor.
Günümüzde yardımcı üreme teknikleri ile çoğul gebelik oluşma oranı % 20 ila 30 arası. Çoğul gebeliklerin büyük kısmını ikizler nadiren üçüzler ve daha fazlası oluşturuyor.
Tüp Bebek Tedavisinin Başarı Oranı Nedir?
Sperm ya da yumurtalıklardan kaynaklanan gebe kalamama durumu çiftleri psikolojik olarak da etkilemektedir. Çiftlerin çocuk sahibi olma hayallerini gerçeğe dönüştürmek amacıyla uygulanan tüp bebek tedavisinde hangi yöntemin kullanılacağına ise hastaların sağlık durumları ve uzmanların değerlendirmeleri doğrultusunda karar verilmektedir. Tedavinin amacı her zaman döllenmenin gerçekleşmesi ve gebelik döneminin sağlıklı geçmesidir.